เพลี้ยไฟ (Thrips)

เพลี้ยไฟเป็นแมลงขนาดเล็ก ลำตัวยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร ตัวอ่อนมีสีเหลือง ตัวเต็มวัยมีสีน้ำตาลปนเหลือง เคลื่อนไหวรวดเร็ว เพศเมียจะวางไข่เป็นฟองเดี่ยว ๆ บริเวณใบอ่อน ดอก ก้านช่อดอก และผลอ่อน ระยะไข่ 4 - 7 วัน ตัวอ่อนวัยที่หนึ่งมีสีขาวใส ตารวมสีแดง ส่วนตัวอ่อนระยะที่สองสีเหลืองเข้ม เพลี้ยไฟจะระบาดทำลายรุนแรงในฤดูร้อนหรือสภาพอากาศร้อนแห้งแล้ง โดยเฉพาะในระหว่างเดือนมีนาคม-พฤษภาคม แต่อย่างไรก็ตามในสภาพบ้านเรา การขยายพันธุ์หรือการระบาดของเพลี้ยไฟมีได้ตลอดปี แต่อาจจะรุนแรงเป็นระยะ ๆ

วิธีการตรวจหาเพลี้ยไฟและการพยากรณ์การระบาด

บ่อยครั้งอาจจะพบเพลี้ยไฟมากกว่า 1 ชนิด ทำลายพืชอยู่ด้วยกัน เช่น เพลี้ยไฟที่ทำลายในดอกเบญจมาศมี 2-3 ชนิด หรือบางครั้งบนพืชชนิดเดียวกันแต่ต่างท้องที่ก็อาจจะมีเพลี้ยงไฟต่างชนิดกัน เช่น เพลี้ยไฟในดอกกล้วยไม้ที่พบในเขตท้องที่ จ.นครปฐม จะเป็นคนละชนิดกับที่พบทำลายกล้วยไม้ในเขตกรุงเทพมหานคร เป็นต้น และเช่นเดียวกันเพลี้ยไฟชนิดใดชนิดหนึ่งอาจจะทำลายพืชมากกว่า 1 ชนิดขึ้นไป เช่นเพลี้ยไฟชนิดThrips tabaci Lindeman จะพบทำลายหอม รวมทั้งทำลายทานตะวัน มะเขือ และมะเขือเทศด้วย เพลี้ยไฟจะระบาดทำลายรุนแรงในฤดูร้อนหรือสภาพอากาศร้อนแห้งแล้ง โดยเฉพาะในระหว่างเดือนมีนาคม-พฤษภาคม แต่อย่างไรก็ตามในสภาพบ้านเรา การขยายพันธุ์หรือการระบาดของเพลี้ยไฟมีได้ตลอดปี แต่อาจจะรุนแรงเป็นระยะ ๆ

จากการทดลองนำแผ่นดักจับแมลงสีเหลืองและสีฟ้าไปตั้งปักไว้ในแปลงทดลองเป็นเวลา 1 เดือน จะพบว่าแผ่นดักจับแมลงสีเหลืองสามารถดักจับแมลงได้หลากหลายชนิดและมีจำนวนแมลงโดยรวมมากกว่าแผ่นดักจับแมลงสีฟ้า
อย่างไรก็ตามในขณะที่แผ่นสีฟ้านั้นเมื่อทำการคัดแยกและตรวจสอบแมลงแล้วนั้นจะพบว่าสามารถดักจับเพลี้ยไฟได้มากกว่าแผ่นสีเหลือง โดยวิธีการนี้นั้นสามารถนำไปพยากรณ์การระบาดของแมลงชนิดต่างๆในฤดูต่างๆได้

กลไกการเข้าทำลายของเพลี้ยไฟในพืช

เพลี้ยไฟทั้งตัวอ่อนและตัวเต็มวัยทำลายพืชโดยการดูดน้ำเลี้ยง โดยเฉพาะส่วนอ่อนหรือส่วนเจริญ เช่น ตา ใบอ่อน ดอก เป็นต้น ส่วนของพืชที่ถูกเพลี้ยไฟทำลาย สังเกตได้ง่าย ๆ คือ จะมีอาการหงิกงอ เป็นคลื่น มีสีขาวซีด หรือถ้ามีการทำลายรุนแรงส่วนนั้น ๆ จะเป้นรอยด่างสีน้ำตาล เหี่ยวแห้ง

ถ้าทำลายดอก เพลี้ยไฟจะเริ่มเข้าทำลายตั้งแต่ยังเป็นตาดอก ทำให้ตาดอกเหี่ยวแห้ง ไม่ออกดอก การทำลายตั้งแต่เป็นดอกตูมจะทำให้ดอกมีรูปร่างผิดปกติกลีบดอกหงิกงอบิดเบี้ยวและเล็กลงมากจนถึงเป็นรอยด่างสีน้ำตาล

อาการที่ใบอ่อน ถ้าเริ่มเข้าทำลายตั้งแต่เริ่มแตกใบอ่อน จะทำให้เป็นแผล ถ้าระบาดทำลายรุนแรงใบจะไหม้ หงิกงอ ขอบใบม้วน แห้งทั้งใบ และร่วงในที่สุด

การทำลายที่ผลอ่อน ทำให้เกิดแผลที่ผิวเปลือก มีสีน้ำตาล กร้าน มียางไหลออกมา ทำให้ผลไม่เจริญเติบโต ผิวเปลือกที่ถูกทำลายจะมีลักษณะขรุขระ เป็นขี้กลาก ไม่สวยงาม

ตัวอย่างการป้องกันและกำจัดเพลี้ยไฟในพืชชนิดต่างๆ

เพลี้ยไฟในพริก 1. การให้น้ำแบบสปริงเกอร์สามารถลดการระบาด ของเพลี้ยไฟได้ 2.หมั่นสำรวจแปลงพริกโดยใช้วิธีเคาะยอดพริก กับกระดาษสีขาวจะทำให้เห็นตัวเพลี้ยไฟได้ง่ายขึ้น หากพบการทำลายที่บริเวณยอดหรือใบพริก หรือ พบเพลี้ยไฟประมาณ 10 ตัวต่อยอด ให้รีบทำการ ป้องกันกำจัด เบื้องต้นแนะนำว่าควรใช้แผ่นดักจับ แมลงสีฟ้า เพื่อประเมินการระบาดและเป็นการกำจัดเบื้องต้น 3.เมื่อพบการระบาดของเพลี้ยไฟควรฉีดพ่นด้วยสารเคมี ป้องกันกำจัดโดยฉีดพ่นให้ทั่วตามใต้ใบ ซอกใบ ยอดอ่อน หรือในช่อดอก เนื่องจากเพลี้ยไฟชอบหลบซ่อนอยู่ในบริเวณดังกล่าว การฉีดพ่นแต่ละครั้งไม่ควรใช้ยาตัวเดิมซ้ำ ให้สลับตัวยาฉีดพ่น เพื่อป้องกันการดื้อยา เพราะถ้ามันเกิดดื้อขึ้นมา เราจะสูญเงินซื้อยาไปโดยเปล่าประโยชน์ โดยสารกำจัด เพลี้ยที่แนะนำจะเป็น สารกำจัด แมลง จำพวก อิมิดาคลอพริด, อะบาเม็กติน, คาโบซัลแฟน, ฟิโพรนิล ตามคำแนะนำบนฉลากอย่างเคร่งครัด

เพลี้ยไฟในแตงกวา 1. หมั่นสำรวจแปลงผักอยู่เสมอ โดยอาจจะใช้วิธีเคาะใบหรือยอดแตงกวาบนกระดาษสีขาว เพื่อตรวจหาเพลี้ยไฟได้ง่ายขึ้น หรือใช้แผ่นดักจับแมลงสีฟ้าช่วยอีกทางหนึ่ง 2. เมื่อพบการระบาดของเพลี้ยไฟควรฉีดพ่นสารเคมี ให้ทั่วถึง โดยเลือกสารเคมีที่เหมาะสม และหมุุนเวียนสลับไปมาเพื่อป้องกันการดื้อยาของเพลี้ยไฟ ในการพ่นสารเคมีต้องไม่พ่น สารกำจัดแมลง กลุ่มเดิมคือควรพ่นสารกำจัดแมลงจากสาร กลุ่มที่ออกฤทธิ์ น้อยก่อน และสลับกับกลุ่มที่มีสารออกฤทธิ์เพิ่มขึ้น สารเคมีที่แนะนำในแตงกวาได้แก่ อิมิดาโคลพริด, ฟิโพรนิล, อีมาร์เม็กติน

เพลี้ยไฟในมังคุด 1. หมั่นสำรวจเพลี้ยไฟโดยเฉพาะในระยะที่มังคุด แตกใบอ่อน ออกดอก และติดผลอ่อน หรือในช่วงที่อากาศร้อนและแห้งแล้งโดยอาจจะใช้การใช แผ่นดักจับแมลงสีฟ้า โดยเคาะส่วนของใบอ่อน ช่อดอก ผลอ่อน ลงบนกระดาษขาว สำรวจแปลงละ 10 ต้น ต้นละ 5 ยอดในระยะแตกใบอ่อนหรือ 10 ผล/ต้น ในระยะผล หากพบเพลี้ยไฟทำลายมากกว่า 50% ของยอดที่สุ่มทั้งหมดหรือช่อดอกที่สุ่มทั้งหมด หรือผลถูกทำลายมากกกว่า 10% ในระยะผล ให้ดำเนินการป้องกันกำจัด 2. ฉีดพ่นครั้งแรกก่อนดอกบาน 1 สัปดาห์ เมื่อตรวจพบเพลี้ยไฟเฉลี่ยมากกว่า 1 ตัว/ดอก และพ่นซ้ำอีก 2 ครั้งขณะดอกบาน แหละหลังดอกบาน 1 สัปดาห์ เมื่อตรวจพบเพลี้ยไฟ เฉลี่ย 0.25 ตัว/ดอกหรือผลไม่ควรพ่นสารฆ่าแมลงชนิดใดชนิดหนึ่ง ติดต่อกันหลายครั้ง เพราะจะทำให้เพลี้ยไฟต้านทานสารฆ่าแมลงได้ สารเคมีที่แนะนำในมังคุดได้แก่ คาร์โบซัลแฟน อิมิดาโคลพริด ฟิโปรนิล และ ไซเพอร์เมทริน

เพลี้ยไฟในกล้วยไม้ 1. ควรหมั่นตรวจดูกล้วยไม้ในโรงเรือน และเมื่อได้กล้วยไม้ที่จัดหามาใหม่ ควรแยกไว้เพื่อตรวจดูเพลี้ยไฟ ที่อาจติด มากับต้นกล้วยไม้จนแน่ใจว่าปลอดจาก เพลี้ยไฟ หรือศัตรูพืชชนิดอื่น ๆ จึงค่อยนำเข้าไปแขวนรวมในโรงเรือน 2. . เมื่อตรวจพบให้แยกกล้วยไม้ที่มี เพลี้ยไฟทำลายออกมาอย่าปล่อยให้อยู่ปะปน กับกล้วยไม้อื่น ๆ บางต้นที่ถูก ทำลายจนทรุดโทรมมากควรเผาทำลายเสีย เพื่อเป็นการตัดวงจรชีวิตของ เพลี้ยไฟ ถ้าต้นกล้วยไม้มีอาการไม่มาก ก็ สามารถใช้สารเคมี รักษาได้ 3. การใช้สารฆ่าแมลงในการป้องกันกำจัด โดยการฉีดพ่น สามารถกระทำได้อย่างสม่ำเสมอ โดยใช้สารเคมีชนิดดูด ซึม อัตราการ ใช้ควรใช้ตามคำแนะนำข้างฉลากขวด ระวังอย่าให้ละอองถูกตัวผู้ฉีด ควรฉีดพ่น 1-2 อาทิตย์ ต่อครั้งเพื่อ เป็นการป้องกัน หรือเมื่อมีการระบาดของ เพลี้ยไฟ หรือฉีดป้องกันในขณะที่กล้วยไม้แทงช่อดอก นอกจากนี้ควรรักษา พื้นโรงเรือนให้สะอาด ไม่มีวัชพืช หรือพืชที่ปลูกใต้พื้นเรือนโรง และควรพ่นย่าแมลงที่พื้นดินในโรงเรือนด้วย เพราะ เนื่องจากตัวอ่อนเพลี้ยไฟมัก ฟักตัวและเข้าดักแด้ในดิน สารเคมีที่แนะนำในกล้วยไม้ได้แก่ อิมิดาโคลพริด, ฟิโพรนิล, อะบาเม็กติน, และคาร์โบซัลแฟน

ออลล์เกษตรมีสินค้ากว่า 2,549 รายการ วิธีที่ดีที่สุดในการหาสินค้า คือพิมพ์ชื่อสินค้าที่ท่านต้องการในช่องค้นหาสินค้า